Zend-Avesta, MÖ 7. yüzyılda yaşadığı sanılan Zerdüşt’ün öğretisini içeren kutsal metindir. Zend-Avesta öğretisi, birbirine düşman varlıklardan oluşan ikili bir dünya görüşü sunar: Bütün iyiliklerin ilkesi Ahura-Mazda ile bütün kötülüklerin ilkesi Ehrimen. Bu çatışmanın ortasında dinamik bir durumda kalan insan, Ahura Mazda tarafından Zerdüşt’e vahyedilen yasaları yerine getirir. Tarih boyunca Perslerin dini, öğretisinin temeline dayanılarak İkicilik (Dualism), Ahura-Mazda’ya müracaatla Mazdacılık (Mazdeism), rahipleri büyücü olduğu için Büyücülük (Magism), kurucusu Zerdüşt’e nispetle Zerdüştlük (Zoroastrianism) ve Ateşperestlik (Fire Worship) diye çeşitli şekillerde adlandırılmıştır. İslam kültüründe her ne kadar yaygın olarak ateşperestlikleriyle biliniyorlarsa da, Zerdüştler kısa bir süre de olsa İslam siyasi tarihinde Hıristiyanlar ve Yahudiler gibi ehl-i kitaptan sayılmışlardır. Aşağıda Avesta’dan “vatan sevgisi”, pek çok dinde yasak sayılan “hırsızlık” ile toplumsal sözleşmelerin siyasi olarak bağlayıcı olduğunu vurgulayan “anlaşmalar” hakkında bazı parçalar sunulmuştur:

Ahura-Mazda, Zerdüşt’e şöyle dedi: Hiçbir cazibesi olmadığı halde, her toprağı (kendi insanına) sevgili gösterdim: Hiçbir cazibesi olmadığı halde, her toprağı (kendi insanına) sevgili göstermeseydim, yaşayan bütün dünya Airyana Vaeja’yı istila ederdi.

(...)

Ödünç aldığı şeyi sahibine geri vermeyen, o şeyi çalmış, mal sahibini soymuştur. ’Malı iade etmeyen hırsızdır, istendiği halde vermeyeceğim diye cevaplayan soyguncudur’. Kendisininmiş gibi komşusunun malını evinde tuttuğu her gün ve her gece, o böyledir.

(...)

Ey maddi dünyanın yaratıcısı, ey Kutsal Bir! Ey Ahura-Mazda, kaç çeşit anlaşma vardır? Ahura-Mazda cevapladı: Anlaşmalar altı çeşittir, ey kutsal Zerdüşt. Birincisi sözle anlaşmadır, ikincisi elle anlaşmadır, üçüncüsü koyun karşılığı anlaşmadır, dördüncüsü öküz karşılığı anlaşmadır, beşincisi insan karşılığı anlaşmadır, altıncısı iyi bir yerde bulunan verimli bir tarla karşılığı anlaşmadır.

Sözlü anlaşma, ağızdan çıkan sözle gerçekleşir. Sözlü anlaşma, elle anlaşma vasıtasıyla bozulur. Sözleşmeyi bozan kimse bunun karşılığında elle anlaşmaya konu olan miktarı tazminat olarak verir.

Elle anlaşma, koyun karşılığı anlaşmayla bozulur ve anlaşmayı bozan kimse, bunun karşılığında koyun karşılığı anlaşmaya konu olan miktarı tazminat olarak verir. Koyun karşılığı anlaşma öküz karşılığı anlaşmayla bozulur ve anlaşmayı bozan kimse, bunun karşılığında öküz karşılığı anlaşmaya konu olan miktarı tazminat olarak verir. Öküz karşılığı anlaşma insan karşılığı anlaşmayla bozulur ve anlaşmayı bozan kimse, bunun karşılığında insan karşılığı anlaşmaya konu olan miktarı tazminat olarak verir. İnsan karşılığı anlaşma tarla karşılığı anlaşmayla bozulur ve anlaşmayı bozan kimse, bunun karşılığında tarla karşılığı anlaşmaya konu olan miktarı tazminat olarak verir.

Ey maddi dünyanın yaratıcısı, ey Kutsal Bir! Eğer bir insan, sözlü anlaşmayı bozarsa ne kadar insan bu günahın [vebalini] çeker? Ahura-Mazda cevapladı: ’Onun günahı, anlaşmayı bozanın hısım ve akrabalarını üç yüz (yıl) [vebal] altında tutar.’

Ey maddi dünyanın yaratıcısı, ey Kutsal Bir! Eğer bir insan, elle anlaşmayı bozarsa ne kadar insan bu günahın [vebalini] çeker? Ahura-Mazda cevapladı: ’Onun günahı, anlaşmayı bozanın hısım ve akrabalarını altı yüz (yıl) [vebal] altında tutar.’

Ey maddi dünyanın yaratıcısı, ey Kutsal Bir! Eğer bir insan, koyun karşılığı anlaşmayı bozarsa ne kadar insan bu günahın [vebalini] çeker? Ahura-Mazda cevapladı: ’Onun günahı, anlaşmayı bozanın hısım ve akrabalarını yedi yüz (yıl) [vebal] altında tutar.’

Ey maddi dünyanın yaratıcısı, ey Kutsal Bir! Eğer bir insan, öküz karşılığı anlaşmayı bozarsa ne kadar insan bu günahın [vebalini] çeker? Ahura-Mazda cevapladı: ’Onun günahı, anlaşmayı bozanın hısım ve akrabalarını sekiz yüz (yıl) [vebal] altında tutar.’

Ey maddi dünyanın yaratıcısı, ey Kutsal Bir! Eğer bir insan, insan karşılığı anlaşmayı bozarsa ne kadar insan bu günahın [vebalini] çeker? Ahura-Mazda cevapladı: ’Onun günahı, anlaşmayı bozanın hısım ve akrabalarını dokuz yüz (yıl) [vebal] altında tutar.’

Ey maddi dünyanın yaratıcısı, ey Kutsal Bir! Eğer bir insan, tarla karşılığı anlaşmayı bozarsa ne kadar insan bu günahın [vebalini] çeker? Ahura-Mazda cevapladı: ’Onun günahı, anlaşmayı bozanın hısım ve akrabalarını bin (yıl) [vebal] altında tutar.’

The Zend-Avesta: Part I. The Vendidat 1880. çev. James Darmesteter, Sacred Books of the East 4, Oxford: Oxford University Press, s. 1–15.
Reed, Elizabeth A. 1893. Persian Literature Ancient and Modern, Chicago: S.C. Griggs and Co., s. 111-160.
Çeviren: Sadık Türker