Namaz Mekke döneminde farz kılınmış, ancak Hz. Peygamber Medine’ye hicret edinceye kadar namaz vakitlerini bildirmek üzere bir usul düşünülmemişti. Medine döneminde Abdullah b. Zeyd b. Sa’lebe’ye rüyasında ezan öğretilmiş, o da ertesi gün Hz. Peygamber’e gelerek durumu haber vermişti. Hz. Peygamber ezanı Bilâl-i Habeşî’ye öğretmiş, o da yüksek bir evin üstüne çıkıp ilk defa sabah ezanını okumuştur (h. 1 veya 2/m. 622 veya 623). İslâm’ın şartlarından biri olan namaza davet konusunda evrensel bir çağrı olan ezan, sünnet yoluyla uygulamaya konulmuş olmakla birlikte Kur’ân-ı Kerim’de de “Ey insanlar! Cuma günü namaza çağrıldığı zaman hemen Allah’ı anmaya koşun ve alışverişi bırakın” (Cuma Sûresi 62: 9) âyetiyle de teyid edilmiştir. Dünya üzerinde Müslümanların yaşadığı hemen her yerde mü’minleri namaza davet amacıyla okunan ezan farklı milletlere mensup farklı dilleri konuşan Müslümanların ortak bir sembolüdür. Ezan cümleleri şöyledir:
Allahu ekber, Allahu ekber
Allahu ekber, Allahu ekber
Eşhedü en lâ ilâhe ilallâh
Eşhedü en lâ ilâhe illallâh
Eşhedü enne Muhammede’r-Rusûlullâh
Eşhedü enne Muhammede’r-Resûlullah
Hayya ale’s-salâh,
Hayya ale’s-salâh
Hayya ale’l-felâh,
Hayya ale’l-felâh
(Essalâtü hayrun mine’n-nevm
Essalâtü hayrun mine’n-nevm)
Allahu ekber, Allahu ekber
Lâ ilâhe illallâh
Allah en büyüktür, Allah en büyüktür
Allah en büyüktür, Allah en büyüktür
Şahadet ederim, Allah’tan başka ilâh yoktur
Şahadet ederim, Allah’tan başka ilâh yoktur
Şahadet ederim, Muhammed Allah’ın elçisidir
Şahadet ederim, Muhammed Allah’ın elçisidir
Haydi namaza,
haydi namaza
Haydi kurtuluşa, haydi kurtuluşa
(Namaz uykudan hayırlıdır
Namaz uykudan hayırlıdır)
Allah en büyüktür, Allah en büyüktür
Allah’tan başka ilâh yoktur.
Buhârî 1413/1992. el-Câmi’u’s-sahîh, I-VIII, İstanbul, “Ezân”, 1.
Müslim 1413/1992. el-Câmi’u’s-sahîh, I-V, İstanbul, “Salât”, 1.
Çeviren: Abdülkerim Özaydın – Casim Avcı