4. Işığın Yayılımı Üzerine: İbnu’l-Heysem

Yapmış olduğumuz yorumlar, tümevarımsal açıklamalar ve deneylerden açığa çıkan şudur: Işıkların tümü yalnızca doğrusal çizgiler boyunca yayılırlar. İster özsel, isterse ilineksel olsun, ışıklı her nesnedeki her bir noktadan çıkan ışık, o noktaya bitişik saydam nesne [ortam] aracılığıyla, o noktadan uzadığı kabul edilen her doğru çizgi boyunca yayılır. [Aynı şekilde] şu da açığa çıkar ki ışıklı her bir nesnedeki, her bir noktadan, o noktaya bitişik saydam nesne [ortam] aracılığıyla yayılan ışık küre biçiminde, yani saydam nesne aracılığıyla bu noktadan uzadığı düşünülen her doğru boyunca yayılır. Aynı şekilde, hava ya da benzeri saydam bir nesne, eğer her hangi bir ışıkla ışıklandırılırsa, bu saydam nesneyi aydınlatan ışığın her bir noktasının ışığı, bu saydam nesne içerisinde, bu noktadan uzayan her doğru boyunca yayılır. Bütün ışıklı nesnelerin ışıklarının yayılımı bu şekilde olur.

İbn el-Heysem, Kitâb el-Menâzır, Kitap I, Bölüm 3, 110 paragraflar, Çeviren: A. I. Sabra, University of London, 1989, s. 43. 
Çeviren: Hüseyin Gazi Topdemir