Hz. Muhammed’e göre, Allah bir toplumu helak etmek istediğinde ilk önce o toplumun âlimlerini alır. Zerdüşt düşüncesine ilişkin olup Kitâbu’l-Mevâlîd adıyla 750’lerde Arapçaya çevrilen Denkard adlı eserin sonradan ilave edilen mukaddimesinde, Kral İskender’in İran’ı ele geçirdikten sonra yaptıkları şöyle anlatılır: “Kral İskender, Dara krallığını zaptedince, astronomi, tıp, astroloji ve diğer felsefî bilimlerle ilgili bütün eserleri, Yunancaya çevirtti. Daha sonra korunan bütün orijinal nüshaları yaktırdı. Bu nüshaları saklayabileceğini düşündüğü herkesi öldürttü. Ayrıca İskender, çeşitli binalardaki taşlara ve ahşaplara yazılmış bütün bilgileri yerlerinden sökerek ve bunları yaktırarak yok etti. Geriye, ancak yüksek dağlara yahut denizlerdeki adalara kaçarak İskender’den kendisini koruyabilen bazı bilgelerin ezberinde kalanlar kurtuldu.” Çünkü İskender, bilgeleri ortadan kaldırılmış bir devletin asla süregidemeyeceğini, dolayısıyla bir devleti yıkmanın, orduları yenmekle değil, bilgelerini ortadan kaldırmakla gerçek anlamda mümkün olacağını biliyordu. Cahiller tarafından yönetilen bütün devletler, bilge kimseleri savaşa asker olarak gönderirler, bütün bilgili yöneticilerse bilgin ve düşünürlerini gözleri gibi saklarlar.

Platon’a göre ya bilgeler kral olmalı ya da krallar bilge olmalıdır. Ancak fen anlamında ihtisaslaşmış bilgeliğin henüz ortaya çıkmadığı bu dönemde belki bu ideal mümkündü. Hz. Ali’ye göre devlette ve bilgelikte birbirinin tersi şekilde işleyen iki süreç vardır. Devlette karar tek bir kişide olmazsa devletin işleyişi bozulur, bilgelikteyse kişi başkalarının görüşünü dikkate almadan sadece kendi görüşüyle hareket ederse yanılır. Bununla birlikte hükümdarlık, bilgi mercii değil karar merciidir; karar verirken elbette bilgiye ihtiyaç duyulur. Bunun için bilgelik kurumu ve onun mensuplarıyla hükümdar arasında dinamik bir ilişki bulunmak zorundadır. Aşağıda bilgi ve bilgeliği, peygamberlikten sonraki en yüksek makam olarak gören İslam medeniyetinde hükümdarların bilge kimselerle nasıl ilişki kurması gerektiğine ilişkin metinler sunulmuştur