E. FİZİK VE OPTİK

Çağdaş optik bilimi, fiziğin bir dalı olup ışığın nitelikleri ve değişimlerini, özellikle maddeyle ilişkisi bakımından inceler. Bununla birlikte iki husus dikkate alınmalıdır. Birincisi, optik çalışmaları her zaman göz anatomisi, fizik ve astronomiyle yakından ilgili sonuçlar doğurmuştur. İkincisiyse, çağdaş optik bilimini klasikten ayırt eden klasik fizikte madde, magnetik güç, elektrik ve ışık birbirinden farklı olgular olarak değerlendirilirken çağdaş fizik biliminde James Clerk Maxwell’den (ö. 1879) beri bu olguların hepsi maddenin çeşitli tezahür biçimleri olarak kabul edilir. İslam’da bilimin Helen mirasına indirgenebileceği kanaatini belirgin bir şekilde çürüten alanlardan birisi optik çalışmalarıdır. Eskiçağ optiğinde gözden çıkan ışınların nesneleri etkilediği görüşü hâkimken İslam optikçilerine göre nesneden yansıyan ve göze ulaşan ışık ışınlarıyla görme olayının gerçekleşir. İbnü’l-Heysem (ö. 432/1041), Kemaluddin el-Farisî (ö. 718/1318), Takıyyuddin b. Maruf (ö. 992/1585) gibi İslam optikçilerinin başarılı çalışmaları ve optik deney konusundaki kazanımları, yüzyıllar boyunca Batı’da yapılan optik çalışmalarına öncülük etmiş ve ışık tutmuştur. İslam’daki optik çalışmalarında özellikle ışık ile madde arasındaki ilişkinin tartışılması ve bu konuda kaydedilen mesafe, çağdaş optik biliminin gelişimi açısından da önemli olmuştur.