CİLT - 2
- BÜYÜK SELÇUKLU’DAN MOĞOL İSTİLASI’NA
- I - BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ VE MALAZGİRT
- A. MALAZGİRT SAVAŞI’NDAN HAÇLI SAVAŞLARINA
- 1. Hükümdarlara Öğütler: Yusuf Has Hâcib
- 2. Sultan Alp Arslan’ın Malazgirt Savaşı Öncesi Orduya Hitaben Yaptığı Konuşma
- 3. Sultan Alp Arslan’ın Türkistan Seferinde Yaralandığı Sırada Yaptığı Konuşma
- 4. Abbâsî Halifesi Kâim-Biemrillâh’ın Malazgirt Savaşı Öncesi Minberlerde Okunmasını İstediği Duâ
- 5. Ermeni Tarihçiliği Gözüyle Büyük Selçuklu ve Malazgirt: Odessalı Matthew
- 6. Büyük Selçuklu Sultanı Sencer’in Bizans İmparatoruna Mektubu
- 7. İmâm Gazzâlî’nin Sultan Sencer’e Mektubu
- B. İSLAM’DA CİHAD, GAZA, ŞEHİTLİK VE GAZİLİK
- 1. İslam’da Cihad ve Gaza Anlayışı
- 2. Hz. Ömer’in Ebû Ubeyd b. Mesûd es-Sekafî’ye Cihad Tavsiyeleri
- 3. Şehitlik ve Gazilik
- C. DEVLET-TOPLUM İLİŞKİSİ
- 1. Yönetici, Halk, Din ve Devlet İlişkileri: el-Mâverdî
- 2. Saltanat ve İdarenin Önemi: el-Gazzâlî
- 3. İdarecinin Adaleti: el-Gazzâlî
- 4. Hükümdarın Gerekliliği: Nizâmülmülk
- 5. Yeryüzünde Hükümdarın Varlığındaki Hikmet: et-Turtûşî
- 6. Otoritenin Devamını Sağlayan Temel Kurallar: et-Turtûşî
- 7. Divan-ı Mezâlim: Nizâmülmülk
- 8. Halkın Niteliğine Göre İdareci: el-Gazzâlî
- D. KOZMOLOJİ VE ONTOLOJİ
- 1. Evrenin Dışında Boşluk ve Doluluk Yoktur: el-Kindî
- 2. Cisim, Hareket ve Zamanın Ezelî (Başlangıçsız) Olamayacağı: el-Kindî
- 3. Âlem Kendiliğinden ve Rastgele Var Olmuş Değildir: el-Kindî
- 4. Evrendeki Varlıkların Mertebeleri ve Birbirleriyle Olan İlişkileri: İbn Miskeveyh
- 5. Allah-Âlem İlişkisi: Sudûr Süreci: İbn Sînâ
- E. MOĞOL İSTİLASI
- 1. İbnü’l-Esîr’in Moğol İstilasını Tasviri
- II - DÖNEMİN DİL VE EDEBİYATI
- A. TÜRKÇE
- 1. Halk Hikâyeleri
- 2. Siyasi Edebiyat
- 3. Dinî-Tasavvufi Edebiyat
- 4. Anonim Edebiyat
- 5. Aşk Edebiyatı
- 6. Sözlükler
- B. ARAPÇA
- 1. Dilbilgisi
- 2. Kelimebilgisi ve Lugat
- 3. Meânî, Beyân ve Belagat
- 4. Şiir
- 5. Arap Edebiyatından Seçmeler
- C. FARSÇA
- 1. Fars Edebiyatından Seçmeler
- III - TOPLUM-DİN-DEVLET İLİŞKİLERİNDE GELİŞMELER
- A. HİLAFET VE İMAMET
- 1. Halifenin Seçimi, Halifeyi Seçecek Olanlar ve Şartları: el-Mâverdî
- 2. Şia ve İmamet: Şeyh Müfîd
- 3. Hilafet ve İmametin Manası: İbn Haldûn
- 4. Hilafetin Şartları: İbn Haldûn
- B. HÜKÜMDAR VE YÖNETİCİ NASIL OLMALIDIR?
- 1. Din ve Sultan: el-Gazzâlî
- 2. Mülk ve Din Kardeş Gibidir: Nizâmülmülk
- 3. İdarecinin Öfkelenmemesi: el-Gazzâlî
- 4. İdarecinin Merhameti: el-Gazzâlî
- 5. Şefkat ve Lütufla Davranmak: el-Gazzâlî
- 6. Halkın İhtiyaçlarıyla İlgilenmek: el-Gazzâlî
- 7. Övgülere Aldanmamak: el-Gazzâlî
- 8. Allah Rızası İçin İş Yapmak: el-Gazzâlî
- 9. Mülk ve İktidarın Devamı Nasıl Sağlanır? el-Gazzâlî
- 10. Hükümdar Halkın Sıkıntısını Gidermeli: el-Gazzâlî
- 11. Hükümdarlara Öğütler: et-Turtûşî
- SİSTEMLEŞME
- I - BİLİM VE TEKNİKDEKİ GELİŞMELER
- A. ASTRONOMİ VE COĞRAFYA
- 1. Gündüz ve Gecenin Doğası, Bunların Bütünlüğü Ve Başlangıçları Üzerine: el-Birûni
- 2. Kusursuz Pergel adlı Alet Üzerine: Abdülcelîl es-Sîci
- 3. Sabit Yıldızların Hareketi Üzerine: ez-Zerkâli
- 4. Mısır’ın Genel Özellikleri: Abdullâtif El-Bağdadi
- B. FİZİK VE OPTİK
- 1. Hareket ve Onunla Birlikte Ele Alınanlar: İbn Sînâ
- 2. Işığın Niteliği Üzerine: Kemâlüddîn el-Fârisî
- 3. Yakan Küreler Üzerine: Kemâlüddîn el-Fârisî
- C. MEKANİK
- 1. Konuşan Makine ve İnsan: İbn Cinni
- 2. Olağanüstü Mekanik Araçların Bilgisi Hakkında: el-Cezerî
- D. PSİKOLOJİ
- 1. Gazzâlî Psikolojisinde Evrimci Biyo-Psikolojik Yaklaşım: Sadık Türker
- 2. Ortak Duyu Gücü: İbn Rüşd
- E. TIP
- 1. Tıbbın Tanımı ve Konusu: İbn Sînâ
- II - SİYASET, DEVLET VE BÜROKRASİDE GELİŞMELER
- A. SİYASETİN İLKELERİ
- 1. Adalet Mülkün Temelidir: Nizâmülmülk
- 2. Siyasetin Temelleri: et-Turtûşî
- 3. Adaletin ve Hakkı Teslimin Temelleri: el-Gazzâlî
- 4. Adaletin Çeşitleri ve Kullanıldığı Yerler: el-İsfahânî
- B. SİYASİ ADAB
- 1. Yöneticinin Yardımcısına Karşı Tutumu: el-Gazzâlî
- 2. Hükümdarla Dostluğun Sakıncalarına Dair: et-Turtûşî
- 3. Sultanla Dostluğun Nasıl Olacağına Dair: et-Turtûşî
- C. DEVLET FELSEFESİ
- 1. Erdemli Devlet: el-Fârâbî
- 2. Devletin Çöküş Sebebi: el-Gazzâlî
- 3. Devletlerin Yıkılış Sebepleri: et-Turtûşî
- 4. Mülk ve Büyük Hanedanlık Sadece Kabile ve Asabiyetle Meydana Gelir: İbn Haldûn
- 5. Zulüm Ümranı Harap Eder: İbn Haldûn
- D. DEVLET VE BİLGİ
- 1. Hükümdarların Devlet İşlerinde Âlimlerle İstişare Etmelerine Dair: Nizâmülmülk
- 2. Hükümdarın Bilgiye Olan İhtiyacı: et-Turtûşî
- 3. Alim ve Salih Kimselerin Yönetenlere Tavırları ve Uyarıları: Turtûşî
- 4. Din Âlimlerinin Gözetilmesi: Nizâmülmülk
- 5. İlimler, Ancak Büyük Bir Ümranın ve Yüksek Bir Hadaretin Bulunduğu Yerde Gelişir: İbn Haldûn
- E. İSLAM DEVLETİNDE BÜROKRASİ
- 1. Devlet Başkanı ve Vezirlerin Görev ve Vasıfları: el-Mâverdî
- 2. Vezirlerin Önemi: Nizâmülmülk
- 3. Vezirlerde Bulunması Gereken Özellikler: el-Gazzâlî
- 4. İyi Bir Vezirin Sıfatları: el-Gazzâlî
- 5. Vezirler ve Niteliklerine Dair: et-Turtûşî
- 6. Vezirliğin Çeşitleri: el-Mâverdî
- 7. Eyalet Valilerinin Tayini: el-Mâverdî
- 8. Valilerde Aranması Gereken Özellikler: et-Turtûşî
- 9. Kumandanın Görevleri: el-Mâverdî
- 10. Kadı, Hatîb ve Muhtesiplere Dair: Nizâmülmülk
- 11. Hâkimlere Dair Bazı Hususlar: el-Mâverdî
- 12. İkta Sahipleri Halka Nasıl Davranmalı: Nizâmülmülk
- 13. Nedimlere Dair: Nizâmülmülk
- 14. Hata Yapan Yüksek Makam Sahiplerinin Açıkça Azarlanmamasına Dair: Nizâmülmülk
- 15. İşlerde Acele Edilmemesine Dair: Nizâmülmülk
- 16. Memurlara Dair: Nizâmülmülk
- 17. Ordunun Çeşitli Milletlerden Teşkiline Dair: Nizâmülmülk
- 18. İstihbarat ve Casusluk: Nizâmülmülk
- 19. Resmi Dil Sorunu: Karamanoğlu Mehmet Bey’in Türkçe Fermânı
- III - İKTİSAT
- A. İSLAM İKTİSADI: EŞ-ŞEYBANÎ
- 1. İslam İktisadında Kazanç
- 2. İktisadi Faaliyetlerin Çeşitleri
- 3. İktisadi Açıdan İhtiyaçlar
- 4. İhtisaslaşma ve İş Bölümü
- B. İKTİSADIN İLKELERİ: EL-İSFAHANÎ
- 1. İnsanların Ortak Yaşam İhtiyaçları
- 2. Yüce Allah’ın İnsanları Farklı Zanâatlara Yetenekli Olarak Yaratması, İnsanlara Üstlendikleri İşlerde Yardımı
- 3. Bedensel Yapıların Zanâatlarla İlişkisi
- 4. Kazancın Zorunluluğu
- 5. Çalışmanın Övülüp Tembelliğin Yerilmesi
- 6. Kullanımdaki Paralar ve Yüce Allah’ın Bundaki Hikmeti
- C. VERGİ VE MALİYE
- 1. Hz. Ali’nin Zekât Toplama Görevlilerine Tavsiyeleri
- 2. Ömer b. Abdülaziz’in Zekât ve Öşürün Tahsili Hakkındaki Emirleri
- 3. Maliye, Hazinenin Adil Paylaşımı ve Maliye Görevlileri: el-Maverdî
- 4. Vilayetlerin Gelirlerinin Hesabının Tutulmasına Dair: Nizâmülmülk
- 5. Vergi Politikası: el-Gazzalî
- 6. Hazine ve Maliye: el-Gazzalî
- D. ZEKÂT VE VERİLİŞİ
- 1. Zekât: eş- Şafiî
- 2. Kime ve Hangi Durumda Zekât Farzdır: İbn Hazm
- 3. Zekâtın Şartları: el-Muhakkık el-Hillî
- E. İSLAM İKTİSADINDA TİCARİ İLİŞKİLERİN ESASLARI
- 1. Emek-Sermaye Ortaklığı (Mudârebe): es-Serahsî
- 2. Ticaretin İlkeleri ve Ticari Sözleşmeyi (Muahede) Bozan Hususlar: el-Gazzalî
- 3. Satış ve Satış Akdi: el-Merginanî
- 4. Satış ve Çeşitleri: İbn Rüşd
- 5. Takas: et-Tahavî
- 6. Selem Akdi: et-Taberî
- 7. Kiralama ve Ortaklık: Ebû Yusuf
- 8. Vakıf ve Hibe
- 9. İkta ve Fey
- 10. Faiz
- F. HİSBE: GENEL AHLAKI, KAMU İKTİSADİ DÜZENİNİ KORUMA VE DENETLEME: CELÂLEDDÎN ŞEYZERÎ
- 1. Giriş
- 2. Muhtesibin Vazifesi ve Hisbenin Önemi Hakkında
- 3. Çarşılar ve Yollar
- 4. Ekmekçiler
- 5. Fırıncılar
- G. TOPRAK ISLAHI VE EKİN: EL-KURAŞÎ
- IV - HUKUKTA GELİŞMELER
- A. İSLAM HUKUK METODOLOJİSİ (FIKIH USULÜ)
- 1. İslam Hukuk Metodolojisi Nedir?
- 2. Yasa Koyucunun Şeriatı Vazetmedeki Amacı: eş-Şâtıbî
- 3. Hükümlerin Allah ve İnsan Hakları Şeklinde Sınıflandırılması: el-Pezdevî
- 4. Emredilen ve Yasaklanan Şeylerde Bulunan İyilik ve Kötülük (Hüsün-kubuh meselesi) Açısından Hükümlerin Sınıflandırılması: Sadruşşeria
- 5. İcma: el-Gazzâlî
- 6. Kıyasın Mahiyeti: Ebü’l-Hüseyn el-Basrî
- 7. Fayda (İstislah) Prensibi Üzerine Tartışma
- 8. Haber
- 9. Hukuki Deliller ve Türleri: Ebû Zeyd ed-Debûsî
- 10. Hükümlerin Kaldırılması (Nesih): Molla Hüsrev
- 11. Mukâyeseli İslam Hukuku (İlm-i Hilaf): ed-Debûsî
- B. AİLE HUKUKU
- 1. Evliliğe Engel Olan Haller ve Nikahın Feshi: İbn Rüşd
- 2. Nafaka: el-Kâsânî
- C. MİRAS HUKUKU (FERÂİZ)
- 1. Vakıf ve Vasiyet: İbn Rüşd
- 2. Miras Hukuku: İbn Teymiyye
- 3. Hisse Sahipleri ve Payları: es-Secâvendî
- D. YEMİN VE DİN HUKUKU
- 1. Yemin: Mâlik b. Enes
- 2. Din Hukuku: Dinden Çıkma: en-Nevevî
- 3. İbadetler Hukuku
- E. YARGILAMA HUKUKU
- 1. Yargı Hukuku: et-Turtuşî
- 2. Cinayet Şahitliği: el-Mergînânî
- 3. İslam Hukukunda Hileler (Hile-i Şer’iyye): el-Kazvînî
- F. ANAYASA HUKUKU: EL-MAVERDÎ
- G. DEVLETLERARASI HUKUK: ES-SERAHSÎ
- 1. Savaşın Hile Olması
- 2. Savaş Esnasında Yaralıların Tedavisi
- 3. Antlaşmalı Düşman Malları
- H. DEVRİM HUKUKU: ZALİM DEVLET BAŞKANINA İSYAN HAKKINDA: VERCELÂNÎ
- I. HUKUKİ BELGE YAZIMI: ET-TAHÂVÎ
- 1. İkrar Belgesi Düzenleme
- 2. Mirasçılardan Bir Kısmının Miras Bırakana İlişkin Borç İkrarında Bulunması
- 3. Mirasçılardan Bir Kısmının Miras Bırakana İlişkin Vasiyet İkrarında Bulunması
- V - FELSEFE
- A. FELSEFE VE VARLIK
- 1. Varlık Hakkında Bilgi Edinme Yöntemi Olarak Felsefenin Tarifi ve Değeri: el-Kindî
- 2. Felsefe Üzerine: İbn Sînâ
- B. AKIL ÜZERİNE
- 1. Aklın Anlamları Üzerine: el-Fârâbî
- 2. Akıl Üzerine: el-Gazzâlî
- C. BİLGİ: DİN VE FELSEFE
- 1. Bilgi: Duyu Algıları ve Aklın İdraki: el-Kindî
- 2. Yöntem Meselesi ve Felsefeye Karşı Olanlar: el-Kindî
- 3. Vahiy Bilgisi ve Din-Felsefe İlişkisi: el-Kindî
- 4. Hayy B. Yakzân: İbn Tufeyl
- 5. Bilgi Kaynağı Olarak Vahiy ve Peygamberlik: İbn Miskeveyh
- 6. Felsefe-Din İlişkisi Hakkında Son Söz: İbn Rüşd
- D. İNSAN
- 1. İnsan Üzerine: İbn Sînâ
- 2. İnsan, Bilgi ve Haz: İbn Bâcce
- 3. Yalnız İnsanın Kendini Yönetmesi: İbn Bâcce
- E. AHLÂK
- 1. Edebin Güzelliği: İbn Abdürabbih
- 2. Edebin ve Edep Sahibi Kimselerin Üstünlüğü, Cahillik ve Cahil Olmanın Yerilmesi: Yȃkût el-Hamevȋ
- 3. Alışkanlıkların Ahlâka Etkisi: el-Kindî
- 4. Nefsin Fazileti: İbn Miskeveyh
- 5. Ahlâk Sanatı Sanatların En Üstünüdür: İbn Miskeveyh
- 6. En Yüksek Derece ve En Yüce Mutluluk: İbn Miskeveyh
- 7. Sevgi Türleri ve İlahi Sevgi: İbn Miskeveyh
- F. KELAM VE FELSEFE
- 1. Kelamdan Felsefeye Gazzâlî’nin Serüveni: el-Gazzâlî
- 2. Gerçek ve Sahte Felsefenin Keşfi: el-Gazzâlî
- 3. Filozofların Sınıflarına ve Hepsinde Küfür Damgasının Bulunduğuna dair: el-Gazzâlî
- 4. Filozofların Tutarsızlığı: el-Gazzâlî
- 5. el-Gazzâlî’nin Tutarsızlığı Üzerine: İbn Rüşd
- G. AYDINLANMA (EL-İŞRÂK) FELSEFESİ: ES-SÜHREVERDÎ
- 1. Aydınlanma Felsefesi Üzerine
- 2. Işığın Tarife İhtiyacı Yoktur
- 3. Cisim Varlığında Soyut Işığa Muhtaçtır
- 4. Soyut Işığa Hisle İşaret Edilemez
- 5. Zatına Işık Olan Her Şey Soyut Işıktır
- 6. Zatını İdrak Eden Soyut Işıktır
- 7. Işıkların Kısımları
- 8. Bir Cisim Başka Bir Cismi Var Edemez
- 9. Aklî Soyut Işıklar Türde Değil Kemal ve Eksiklikte Farklıdır
- 10. Soyut Işıkların Farklılığı
- 11. Berzahları Varlığa Getiren Varlık Zatını İdrak Eder
- 12. Zatıyla Zorunlu Varlık’ın Birliğinin İspatı
- 13. Kamil İnsanların Gayba Dair Aldıkları Bilgilerin Kısımları
- 14. Müellifin Vasiyeti
- H. RÜYADAKİ ARİSTO: ES-SÜHREVERDÎ
- VI - TASAVVUF
- A. İNSANIN DÜNYADA BULUNUŞUNUN SEBEBİ: EL-GAZZÂLİ
- B. TASAVVUF TERİMLERİ: EL-KUŞEYRÎ
- 1. Sûfî ve Tasavvuf
- 2. Sûfîlerin Akaid ve Tevhid Konularındaki İnançları
- 3. Fenâ ve Bekâ
- 4. Muhâdara, Mükâşefe, Müşâhede
- 5. Şeriat ve Hakikat
- 6. İlme’l-yakîn, Ayne’l-yakîn, Hakka’l-yakîn
- C. ÖRTÜNÜN KALDIRILMASI: EL-HÜCVİRÎ
- 1. Tasavvuf İlmi
- 2. İlmin Faziletinin İspatı
- 3. Fakr ve Dervişlik
- 4. Tasavvuf Konusu
- 5. Hırka Giyme (Murakka’a)
- 6. Sûfilerin Fakr Meselesinde İhtilafları ve Safvet
- 7. Melâmet
- D. ARİFLERİN MAKAMLARI: İBN SÎNÂ
- E. OLAĞANÜSTÜ HADİSELERİN SIRLARI: İBN SÎNÂ
- VII - BİLİMDE GELİŞMELER
- A. TARİH VE TOPLUM
- 1. İnsan Sosyal Bir Varlıktır: İbn Haldûn
- 2. İnsanlarla İlgili Haberleri Konu Edinen Haberler İlminin Üstünlüğü: Yâkût el-Hamevî
- 3. Tarih İlmi ve Önemi: İbn Haldûn
- 4. Bedevi ve Şehirli Nesillerin Varolmalarının Doğallığı: İbn Haldûn
- 5. Refah Asabiyetin Mülk Haline Gelmesine Mani Olan Hususlardandır: İbn Haldûn
- B. MİLLETLERİN TASNİFİ: SA¢İD EL-ENDÜLÜSÎ
- 1. Bölüm: Yedi Kadim Millet
- 2. Bölüm: Milletlerin Genel Tasnifi
- 3. Bölüm: Bilimle İlgisi Olmayan Milletler
- 4. Bölüm: Bilim Üreten Milletler
- 5. Bölüm: Hindistan’da Bilim
- C. EĞİTİM
- 1. Hz. Muhammed ve Çocuklar
- 2. Çocuk Eğitimi: Nasruddîn et-Tûsî
- 3. Ahirette Çocukların Durumu: İbn Hazm